Čoahkkáigeassu Fylkkamánniid raporteremiin váiddaáššiid birra sosiálbálvaluslága olis jagis 2006

Váidagiid sosiálbálvaluslága olis galgá sáddet fylkkamánnái. Jagis 2006 giedahalle riikka fylkkamánnit 5351 diekkár váidaga. Raporttas oaidná makkár áššit dát ledje, váiddagiedahallama bohtosiid, vástádusaid ákkaid ja man guhká lea ádjánan dan rájes go váidda ollii fylkkamánnái dassážii go ášši lei giedahallon. Raporttas buohtastahttojuvvojit fylkkat/fylkkamánnit, olmmošloguid ektui, ja dan ektui movt váiddagiedahallamat ledje ovddit jagi.

Sosiálbálvalusláhka bodii fápmui 1993:s. Váiddastatistihkka lea 1995 rájes. Jagis 2006 lea boahtán ja giedahallojuvvon váiddaáššiid lohku njiedjan. Earret jagi 2000 de eai leat fylkkamánnit ovdal giedahallan ná unnán váiddaáššiid sosiálbálvaluslága olis.

Golbma váidaga juohke njealji váidaga nammii leat rudalaš doarjagiid birra. Rudalaš doarjagiid áššit sáhttet ovdamearkka dihte leat váidagat doarjaga sturrodaga hárrái dahje dihto váidagat ássandoarjagiid, bivttas-, bátnedikšo-, dálkkas-, viessogálvo-, mátke- dahje eará goluide. Váidda sáhttá maiddái leat eavttuid hárrái mat leat biddjon doarjjamáksimiidda, ahte veahkki addo loatnan dahje ahte suohkan dolle oadjorudain mat bohtet ma??el. Badjel ¾ váiddaáššiin rudalas doarjagiid hárrái doalahuvvui suohkaniid álgo mearrádus.

Vuollel 1/5 váiddaáššiin guoská sosiála bálvalusaide. Áššit sosiála bálvalusaid hárrái leat vuosttažettiin fuolahusbálkká ja geavatlaš veahki hárrái, ovdamearkka dihte ahte ruovttoveahki áigi lea oaniduvvon dahje ahte ii juolluduvvo persovnnalaš veahkkebálvalus man geavaheaddji ieš hálddaša. Eará váiddaáššit leat váilevaš juolludeamit doarjjaolbmui ja helpendoaimmaide, ja go gárihuhttinmirkogeavaheddjiide biehttaluvvo gokcat dikšunfálaldagaid. Goasii beali áššiin šattai suohkana álgo mearrádus juogo duššindahkkojuvvot, dahje ášši sáddejuvvui ruovttoluotta odda giedahallamii dahje mearrádus rievdaduvvui. Nu lea sakka stuorát vejolašvuohta oažžut váidaga miedihuvvot sosiála bálvalusaid hárrái go rudalaš doarjaga hárrái.

85 proseanta váiddaáššiin giedahallojuvvojedje golmma mánu sisa. Jagi loahpas ledje 871 ášši ain giedahalakeahttá.

Raporta lea vuosttažettiin ráhkaduvvon vai fylkkamánnit ja bajit ásahusat besset diehtit áššehivvodaga ja makkár ja man ollu leat iešgudetlágán váiddaáššit sosiálbálvaluslága hárrái. Raporta sáhttá maid leat ávkin earáide geat háliidit diehtit dán áššesuorggi birra dahje geat beroštit das movt Fylkkamánni fuolaha riektesihkarvuoda.