Psykalaš doaimmashehttejuvvomiid riektesihkarvuohta bákku ja fámu geavaheamis 2006

Fylkkamánnit cadahedje geahcu 59 suohkanis oassin riikkaviidosaš bearráigeahcus mas iske riektesihkarvuoda bákku ja fámu geavaheamis psyhkalaš doaimmashehttejuvvon olbmuid dáfus. Mii iskkaimet láhcet go suohkanat doarvái bures bálvalusaid main lea unnimus lági mielde bákku ja fámu geavaheapmi, ja rievdaduvvojit go geavaheddjiid bálvalusat sin dárbbuid mielde, gc. sosiálbálvaluslága § 4-2 a-d.

Stáhta dearvvašvuodageahccu lea má?ga jagi gozihan psyhkalaš doaimmashehttejuvvon olbmuide bealuštahtti sosiála bálvalusaid. 2005:s cadahedje fylkkamánniámmáhat riikkaviidosaš bearráigeahcu suohkaniin mat ledje mearrádusaid dahkan bákku ja fámu geavaheamis ja/dahje mat ledje sádden dieduid vaháteastadeaddji doaibmabijuid geavaheamis heahtedilis. 2005 bearráigeahcus iske fylkkamánnit maid movt bákku ja fámu geavaheami ovttaskasmearrádusaid cadahedje. 2006:s ges leat geahccan daid suohkaniid mat eai leat dahkan dakkár mearrádusaid eai ge leat dieduid sádden vaháteastadeaddji doaibmabijuid birra heahtedilis. Fylkkamánnit ledje 2006:s geahcus mielde vuosttažettiin dain suohkaniin geat eai lean sádden dakkár mearrádusaid dahje dieduid.

2006 bearráigeahcus fuomášeimmet rihkkumiid 32 dain 59 iskojuvvon suohkaniin das ahte sihkkarastet go suohkanat ahte doaimmashehttejuvvomiid bálvalusat rievdaduvvojit sin dárbbuid mielde. Rihkkumat fuomášuvvojit earenoamážit juohkinproseassas. Earret eará váilot oktagaslaš árvvoštallamiid dokumentašuvnnat, eai leat cálalaš mearrádusat geavaheddjiid bálvalusaide, mearrádusaid eai leat ákkastallan, eai dat evaluerejuvvo ja bargit eai diede makkár mearrádusat leat dahkkon. Fylkkamánnit leat maid gávdnan váilevaš dokumentašuvnnaid mieldeváikkuheamis juohkinproseassas, ja oktagaslaš iskamiin ja árvvoštallamiin mat galget leat vuoddun bálvalusaid juohkimis.

Sosiála bálvalusaid lágas rahpá kapihtal 4A vejolašvuoda geavahit bákku ja fámu earenoamáš dilálašvuodain. Suohkaniid bákku ja fámu geavaheamis doaimmashehttejuvvomiid ektui leat fylkkamánnit fuomášan rihkkumiid 44 suohkanis go iske 59 suohkana. Gávdnosat ja vásáhusat dán riikkaviidosaš bearráigeahcus duodaštit maid dán suorggis ovddeš bearráigeahccogávdnosiid (gc. Dearvvašvuodageahcu Raporttaid 6/2005 ja 2/2006).  Fylkkamánnit leat oaidnán ahte geavahuvvo bággu ja fápmu almmá formála mearrádusaid haga, ja ahte suohkaniin váilu iežasdárkkisteapmi cuovvoleamis diedáhusaid go leat atnán vaháteastadeaddji doaibmabijuid heahtedilis.