Dohkálaš pasieantadikšu IKT haga?
Riskaárvvoštallamat, heahterutiinnat ja buoridandoaimmat 17 buohcciviesus
Dearvvašvuođageahču raporta – čoahkkáigeassu sámegillii 2/2021
2020:s čađahii Stáhta dearvvašvuođageahčču kártema 17 Norgga buohcciviesu kritihkalaš vuogádagain, riskaárvvoštallamiin ja heahterutiinnain mat sis leat IKT-vuogádagaide. Gávdnosat kártemis čájehit ahte doaimmahagat leat ráhkadan máŋga riskaanalysa IKT-rievdamiidda. Muhto leat ráhkaduvvon unnán riskaárvvoštallamat mat muitalit mo lea jus IKT jávká oalát.
Eanaš riskaanalysain deattuhuvvojit teknihkalaš áššit, muhto unnán mo váikkuhivčče klinalaš doaimmaide jus IKT jávkkašii oalát. Dearvvašvuođadoaimmahagain váilo vuogádatlaš oppalašgeahčastat das guđemuš IKT-áššiin leat stuorámus váikkuhusat dearvvašvuođaveahkkái ja pasieantasihkarvuhtii. Lea maiddái eahpečielga ovddasvástádusjuohkin gaskal RHF, HF ja IKT-doaibmalágideaddji go dát áššit galget vuoruhuvvot.
Mađi guhkit IKT lea jávkan dađi stuorát riska ahte šaddet boasttuvuođat dearvvašvuođabálvalusain. Buohcciviesut masset johtilit oppalašgeahčastaga iežaset sisačálihuvvon pasieanttain. Fáhkkabuhcciid vuostáiváldimis leat ollu pasieanttat maid dilli ii leat čielggaduvvon, ja riska boasttudikšui stuorru go ii dovdda pasieantta buozalmasvuođahistorjjá. Doaimmahagain váilot buori muddui heahtečovdosat dasa mo fidne dieđuid ođđa pasieanttaid birra go dábálaš journálavuogádat ii leat olámuttos. Eanetlohku doaimmahagain árvvoštallet ahte šaddá stuorra riska ahte leat váilevašvuođat dearvvašvuođabálvalusain unnitgo 2 diimmu dan rájes go EPJ-vuogádat lea jávkan.
Dearvvašvuođadoaimmahagat barget vuogádatlaččat ráhkadit heahterutiinnaid ja fuolahit ahte dearvvašvuođabargit hárjehallet daid geavahit. Doaimmahagain leat dattege menddo heajos heahterutiinnat ja/dahje hárjehallandábit muhttin teknihkalaš gulahallančovdosiidda nu mo alárpmaide ja telefoni:i. Dát lea kritihkalaš go čovdosat eanet ahte eanet leat čadnon IKT-fierpmádagaide, ja seammás leat guovddážis máŋgga heahterutiinnain mat buohcciviesuin leat.
Kárten čájeha maid ahte leat váilevaš ovttastusat dehálaš dieđuin pasieantta dálkkasgeavaheami birra. Vaikke vel dovdat makkár hástalusat leat dálkkasdiehtojuohkimiin ja “Okta ášši - okta journála” lea višuvdnan de leat máŋga doaimmahaga ásahan ođđa vuogádagaid main leat duplikáhta dieđut, main gáibiduvvo liige sisaloggen ja liige ohcan dearvvašvuođabargiin.