Mánát ja nuorat mánáidsuodjalusásahusain koronapandemiija áiggi – 254 geahččoraportta iskan

2020:s lea Stáhta dearvvašvuođageahčču iskan 254 bearráigeahččoraportta mánáidsuodjalusásahusain kárten dihte mo koronapandemiija lea čuohcan mánáide ja nuoraide mánáidsuodjalusásahusain. Iskan čájeha:

• Muhttin mánát ja nuorat leat maŋŋonan skuvlavázzimiin dahje ravgan eret skuvlavuogádagas
• Ruovttuoahpahus lea doaibman bures muhtimiidda, earátges eai leat ožžon čuovvuleami dahje heivehemiid maid sii dárbbašedje.
• Leat stuorra erohusat leatgo mánát ja nuorat geain lea dikšofálaldat mánáid- ja nuoraidpsykiátralaš poliklinihkain (BUP) ožžon divššu, dahje leago dikšu maŋŋonan dahje oalát jávkan.
• Muhttin mánát leat vásihan ahte sin ovttastallan váhnemiiguin, oappáiguin/vieljaiguin dahje eará lagašolbmuiguin leat maŋŋonan dahje šluhttejuvvon.
• Measta juohke geahččoraporttas boahtá ovdan ahte mánát ja nuorat leat ožžon buori ja doarvái dieđuid koronapandemiija birra.
• Geahččoraporttat čájehit ahte leat stuorra erohusat makkár njoammuneastadandoaimmat guđege ásahusas leat, muhttin ásahusain leat mealgat garrasat njuolggadusat go earáin.
• Ollu mánát ja nuorat muitaledje ahte ledje balus ja fuolas pandemiija hárrái ja daid rievdamiidda mat dáhpáhuvve ásahusa árgabeaivvis. Muhttin mánát muitalit ahte sii váillahit fysalaš lagasvuođa.
• Eanaš mánát ja nuorat čájehit ipmárdusa ahte lea dárbu iešguđetge njoammuneastadandoaibmabijuide. Seammás bohtet ovdan dieđut ahte muhttin ásahusain lea leamaš ráfehisvuohta ja dohkketmeahttun bieđđan.
• Máŋga máná ja nuora muitalit ahte váillahit iežaset ustibiid ja dadjet ahte sis lea hui suivat ásahusas. Earáide ges láhččojuvvo leat ustibiiguin ja sidjiide fállojuvvojit ollu doaimmat.

Stáhta dearvvašvuođageahčču mielas lea hui vuorjašuhtti go muhttin mánát ja nuorat mánáidsuodjalusásahusain eai leat ožžon dan veahki man sii dárbbašit ja masa sis lea riekti pandemiija áiggi. Lea maiddái vuorjašuhtti ahte boahtá ovdan ahte leat nu stuorra erohusat makkár heivehusaid, čuovvuleamit ja makkár kompensašuvnnaid ásahusat ja guoskevaš bálvalusat fállet go mánáid ja nuoraid bálvalusat ja fálaldagat jávket/rivdet.