Čoahkkáigeassu sámegillii ja jorgaleapmi eaŋgalasgillii

Nav:a sosiála bálvalusat leat čálgoservodaga maŋemus sihkkarvuođaferpmádat Bálvalusat galget sihkkarastit ahte veahkkedárbbašeaddjit ja bearrašat ožžot dárbbašlaš veahki, ovdamearkka dihte dieđuid, rávvagiid ja bagadusa, ekonomalaš doarjaga ja gaskaboddosaš ássanfálaldaga. Bearráigeahččovásáhusat ja dutkamat maŋemus logi jagi čájehit ahte geavaheaddjit dávjá beahtahallet bálvalusaide. Sii geat dárbbašit sosiála bálvalusaid leat dávjá hearkkes dilis, ja sáhttet leat duođalaš váikkuhusat jus sihkkarvuođaferpmádat beahttá.

Stáhta dearvvašvuođabearráigeahčču (Helsetilsynet) čađahii várraárvvoštallama Nav:a sosiála bálvalusain 2020-2021. Barggu ulbmil lea leamaš identifseret surggiid main lea várra ahte geavaheaddjit ja sin bearrašat sáhttet beahtahallat bálvalusaide.

Dearvvašvuođabearráigeahčču áigu atnit várraárvvoštallama bohtosiid fáttá válljema vuođđun boahttevaš bearráigeahččodoaimmaide, ja lea juo váldán atnui fáttáid várraárvvoštallamis riikaviidosaš bearráigeahčus 2022-2023. Stáhtahálddašeaddji galgá dalle čađahit riikaviidosaš bearráigeahču mánáid mánáid dárbbuid áimmahuššama birra go váhnemat ohcet sosiála bálvalusaid. 

Várraárvvoštallama doaimmat leat leamaš viežžat máhtu dan birra gokko sáhttá geavvat boastut sosiála bálvalusain ja ráhkadit listtu mas leat várračuoggát dan máhtu vuođul. Listu mas ledje várračuoggát lei álgu nationála bargobadjái mas ledje fágasuorggi viidodaga ovddasteaddji fágapanela, ja bargobajit iešguhtege stáhtahálddašeaddji luhtte.

Fágapanela ja stáhtahálddašeaddji maŋŋálastin čuoggáin main oaivvildii leat eanemus vára boastut geavvat lea:

• Mánáid dárbbut eai kártejuvvo doarvái.
• Mánát ja nuorat eai oaččo oktiiheivehuvvon bálvalusfálaldaga.
• Olbmuid sosiála dili ja dearvvašvuođadilli ii leat doarvái kártejuvvon.
• Olbmuide geain leat, dahje geain lea várra oažžut, sosiála váttisvuođaid, ii fállojuvvo diehtojuohkin, rávven ja bagadallan.

Dearvvašvuođabearráigeahčču oaivvilda raportta leat relevántan gieldda jođihangotti ja Nav-jođiheaddji bargui buoridit Nav-kantuvrraid bargovugiid. Dat lea maiddái relevánta Bargo- ja čálgodirektoráhta rollii sosiála bálvalusaid fágadirektoráhttan. Raporttas evttohit mii oahppančuoggáid ja gielddaid ja Bargo- ja čálgodirektoráhta doaibmabijuid birra dain surggiin main bohtosat čájehit eanemus vára boastut geavvat.