Riikkaviidosaš iskkadeapmi Nav sosiála bálvalusaid fidnema birra 2020-2021. Čoahkkáigeassinraporta

Eanet digitaliseren servodagas lea buoridan  almmolaš bálvalusaid fidnema eatnasiidda. Seammás leat joavkkut servodagas geain iešguđetlágan sivaid geažil ii leat vejolašvuohta atnit digitála čovdosiid. Stáhtahálddašeaddjit iske 2020:s ja 2021:s NAV sosiála bálvalusaid fidnema go fitná, telefovnnas ja digitálalaččat 70 gielddas. Iskkadeapmi čájeha ahte ain leat hástalusat čadnon daid bálvalusaid fidnemii.  

Oanehis rabasáiggit Nav-kantuvrras 

49:s dain 70 iskojuvvon Nav-kantuvrrain lei álbmotvuostáiváldin mii lei rabas ja mas ledje bargit guhtta diimmu dahje unnit vahkus. 11:s dain 70:s lei áibbas gitta. Geavaheaddjit geat bohte NAV-kantuvrii šiehtadusa haga, bohte danne dávjá lohkka uksii. Go álbmotvuostáiváldin lei rabas ja doppe ledje bargit, ožžo geavaheaddjit eanasin dan veahki maid dárbbašedje, muhto dat oanehis rabasáiggit dagahedje dattetge ahte geavaheaddjit geain ledje fáhkka dárbbut hárve besse hupmat bagadalliin seamma beaivvi. Geavaheaddjit vásihedje dan hástaleaddjin, ja soapmásat lohke ahte sii ledje vuollánan váldit oktavuođa, vaikko sis lei fáhkka dárbu oažžut veahki.  

Boahtá ovdan Arbeids- og velferdsdirektoratet (Bargo- ja čálgodirektoráhta) 2022 reivves gielddaide ahte:  

«Ii-digitála bálvalusvuostáiváldiin ferte leat vejolašvuohta oažžut dohkálaš bálvalusaid, ja buohkain ferte leat vejolašvuohta oažžut fáhkka veahki sosiálabálvaluslága mielde go váldet oktavuođa NAV-kantuvrrain. Dat mearkkaša ahte galgá leat vejolaš fysalaččat fitnat NAV-kantuvrras sihke go lea šiehtadus ja šiehtadusa haga. Jus rabasáiggit leat gáržžiduvvon nu ahte sii geat ohcet sosiála bálvalusaid eai duođaid sáhte fitnat fysalaččat NAV-kantuvrras de ferte dat ákkastuvvot, ja gielda ferte eará láhkái sihkkarastit ahte sin veahkkedárbu áimmahuššo.» 

Iskkadeapmi čájeha ahte dát gáibádus ii lean devdojuvvon olu gielddain. Dearvvašvuođabearráigeahčču oaivvilda duođalažžan ahte Nav-kantuvrrain ii leat gearggusvuohta váldit vuostá geavaheddjiid geain ii leat diibmošiehtadus, geat fáhkka soitet dárbbašit veahki ovdamearkka dihte bibmui, elrávdnjái ja ásodahkii.  

Guhkes vuordináigi telefovnnas 

Buohkat geat riŋgejit Nava telefovdnanummarii 55 55 33 33 bohtet Nav:a Oktavuođaguovddážii (NKS). Dearvvašvuođabearráigeahču NKS 2021 iskkadeapmi čájehii ahte olu oktavuođaváldimiid sosiála bálvalusaid birra fertii bidjat viidásit gullevaš Nav-kantuvrii. Nav-kantuvra vástidii hárve  oktavuođaguovddáža telefovnnaid, ja oktavuođaguovddáš sáddii dieđu ahte geavaheaddji dáhtošii riŋget alcces. Jus geavaheaddji ii leat olámuttos telefovnnas go Nav-bagadalli riŋgii maŋás, fertii geavaheaddji álgit ođđasit: riŋget Nav oktavuođaguovddážii - mii fas sáddii dieđu Nav-kantuvrii – mii riŋgii ruovttoluotta geavaheaddjái. Sáhtte gollat máŋggat beaivvit ovdal go geavaheaddji beasai hupmat soapmásiin Nav-kantuvrras gii sáhtii veahkehit. Dearvvašvuođabearráigeahčču oaivvilda duođalažžan ahte Nav:a telefovdnačoavddus dagaha guhkes vuordináiggi mii soaitá váikkuhit ahte geavaheaddji ii oaččo dárbbašlaš veahki rievttes áigái. 

Nav-bagadallit adde geavaheddjiide njuolggonummara buoridan dihte fidnema 

Olu bagadallit Nav-kantuvrras dáhtto buoridit bálvalusaid fidnema, ja adde geavaheddjiide njuolggonummara. Geavaheaddjit ledje duhtavaččat dainna go eai dárbbašan riŋget NKS bokte ja manai johtileappot oažžut oktavuođa Nav-kantuvrrain. 

Lei almmatge dávjá bagadalliid iežaset duohken árvvoštallat galget go addit njuolggonummara. Moatti Nav-kantuvrras ledje dihto bargodábit goas galggai addit njuolggonummara. Dearvvašvuođabearráigeahčču oaivvilda positiivvalažžan ahte Nav-bagadallit veahkehit buoridit bálvalusaid fidnema, ja dat sáhttá leat buorre čoavddus geavaheddjiide geaidda fállojuvvo njuolggonummar. Seammás sáhttet váilevaš bargodábit ja iešguđetlágan geavahus dagahit vealaheami, sihke siskkáldasat Nav-kantuvrras ja gielddaid gaskkas. Bálvalusaid fidnen leat ii galgga leat sorjavaš iešguhtege Nav-bagadallis, muhto leat stivrejuvvon, harmoniserejuvvon ja vuorddehahtti. 

Ovttasbargoguoimmit veahkehedje geavaheddjiid oažžut oktavuođa Nav:in  

Buot gieldda ásahusat mat dávjá ovttasbarget Nav-kantuvrrain nugo gárrenvuođabálvalus, psyhkalaš dearvvašvuođabálvalus, báhtareaddjibálvalus ja bálvalusguovddážat dieđihedje ahte sii dávjá veahkehedje geavaheddjiid váldit oktavuođa  Nav:in.  Sii veahkehedje sáddet ohcamiid digitálalaččat, ja sii dulkojedje sisdoalu reivviin ja mearrádusain. Sii oaivvildedje ahte sii dahke bargguid maid Nav-kantuvrra iežas ovddasvástádus, ja ahte dát sáhtii heađuštit sin iežaset bargguid. Dearvvašvuođabearráigeahčču áigu deattuhit ahte lea dehálaš ahte Nav ieš veahkeha geavaheddjiid go guoská iežas bálvalusaide. Leat sii geain lea gelbbolašvuohta doaimmahit bargguid, ja lea dehálaš ahte ovttasbargoguimmiide eai šatta eanet barggut danne go Nav-kantuvrrat illá leat olámuttos. 

Nav:a kanálastrategiijat buoridit fidnema oallugiidda, muhto hedjonahttet fidnema muhtumiidda 

Nav:s lea kanálastrategiija mii gusto Nav-kantuvrra stáhtalaš bálvalusaide. Dát lágida ahte oktavuohta gaskal geavaheaddji ja Nav-kantuvrra eanemus lági mielde galgá leat digitálalaš, ja ahte čoahkkimat galget leat šiehtaduvvon ovdagihtii. Moanat geavaheaddjit leat vásihan ahte lea álkit leat oktavuođas Nav:in. Sii sáhttet váldit oktavuođa digitálalaččat birra jándora, eaige dárbbaš jurddašit rabasáiggiid ja mátkkošteami.  

Seammás leat muhtun geavaheaddjit geat eai sáhte atnit daid digitála čovdosiid, ovdamearkka dihte go sis váilu BankID, leat giellahástalusat dahje digitála hástalusat. Daid geavaheddjiide lea bálvalusaid fidnen hedjonan. Dearvvašvuođabearráigeahčču oaivvilda ahte strategiija váikkuha gieldda sosiála bálvalusaide, ja gáržžes rabasáiggiiguin lea njuolggo váikkuhus strategiijas.

Nav:a sosiála bálvalusat leat servodaga maŋemus sihkkarvuođafierpmádat – muhto doaibmá go nugo lea ulbmil? 

Nav:a sosiála bálvalusat leat servodaga sihkkarvuođafierpmádat, ja galget sihkkarastit ahte buohkain lea dat buot dárbbašleamos birget. Bálvalusat galget leat fidnemis buohkaide, beroškeahttá dilálašvuođas mas guhtege lea, ja beroškeahttá leago servodagas pandemiija. Oanehis rabasáiggi ja guhkes vuordináiggi dihte telefovnnas lea balahahtti ahte Nav-kantuvrra funkšuvdna servodaga maŋemus sihkkarvuođafierpmádahkan ii doaimma nugo lea ulbmil. Dearvvašvuođabearráigeahču mielas lea duođalaš ahte dat mielddisbuktá ahte muhtun geavaheaddjit eai oaččo veahki gokčat vuođđodárbbuid nugo ruđa bibmui, elrávdnjái ja ásodahkii, rievttes áigái.  

Dearvvašvuođabearráigeahču rávvagat

Dearvvašvuođabearráigeahčču rávve ahte gielddat ja bajit dási fágalaš eiseválddit nugo Bargo- ja čálgodirektoráhtta ja Bargo- ja searvadahttindepartemeanta, álggahit doaibmabijuid mat sihkkarastet ahte Nav-kantuvrra bálvalusat šaddet álkibun fidnet geavaheddjiide.

• Nav-kantuvrraid rabasáiggit evaluerejuvvojit. Jus Nav-kantuvrrat doalahit rabasáiggiid seamma dásis, de ferte duođaštuvvot ahte gielddat leat álggahan buhtadeaddji doaibmabijuid mat sihkkarastet ahte bálvalusaid fidnen lea dohkálaš buohkaide.
• Čielga, čálalaš gulahallan gaskal NKS:a ja Nav-kantuvrra ferte sihkkarastit fágavuogádagaiguin mat áimmahuššet jávohisvuođageaskku.
• Gielddat váldet stuorát ovddasvástádusa vástidit oktavuođaváldimiid telefovnnas mat bohtet geavaheddjiin NKS bokte ja ásahit fáktatelefovnna mas lea doaimmaheaddji maid NKS sáhttá olahit iežas rabasáiggiin.
• Gieldda ovddasvástádus servodaga maŋemus sihkkarvuođafierpmádahkan, mas bálvalusaid fidnen lea buorre, ruohtastuvvo guimmešvuhtii gaskal stáhta ja gieldda.
• Rádji gaskal mii lea Nav-kantuvrra ovddasvástádus ja mii lea ovttasbargoguimmiid ovddasvástádus, berre čielggaduvvot. Nav-kantuvrraid bargovuogit, mat dagahit ahte ovttasbargoguoimmit fertejit veahkehit geavaheddjiid oažžut oktavuođa Nav:In ferte leat fárus evalueremis.
• Čađahuvvojit iskkadeamit boahtte áiggis dárkkistan dihte ahte álggahuvvon doaibmabijut leat buoridan fidnema ja dohkálaš sosiála bálvalusaid geavaheddjiide.