Čoahkkáigeassu Dearvvašvuođageahču raporttas

Raporta, Čoahkkáigeassu stáhtahálddašeaddji 2020 ja 2021 bearráigeahčus mánáidsuodjalaninstitušuvnnain, lea stáhtahálddašeaddji jahkeraporttaid 2020 ja 2021 bálddalastin. Daid jagiid čađahuvvojedje 1752 bearráigeahču gosii 900 institušuvnnas. Ovttas bággenbeavdegirjjiid ja váidagiid loguin, addá dát gova riikka mánáidsuodjalaninstitušuvnnaid dilis. 

Gávdnamat stáhtahálddašeaddji bearráigeahčus mánáidsuodjalaninstitušuvnnain čájehit hástalusaid mat sáhttet eastadit ahte mánát ožžot veahki rievttes áigái. Raporta čilge hástalusgova mii lea oahpis Dearvvašvuođabearráigeahču ovddeš raporttain.

Hástalusaid ámmáhiid rastá

Ulbmil stáhtahálddašeaddji bearráigeahčuin  mánáidsuodjalaninstitušuvnnain lea:

• dárkkistit ahte čuvvot lágaid ja njuolggadusaid
• ahte mánáid riektesihkkarvuohta áimmahuššo
• ahte institušuvnnat addet mánáide dohkálaš fuolahusa ja divššu.

Obbalaččat čilge stáhtahálddašeaddji movt institušuvnnat dahket olu dusten ja áimmahuššan várás mánáid dárbbuid, ja sihkkarastin várás ahte mánáin lea oadjebas ja buorre dilli.  Dattetge ilbmá čielgasit obbalaš hástalusgovva ámmáhiid rastá. Dat leat hástalusat mat váikkuhit institušuvnnaid vejolašvuhtii addit mánáide dan masa sis lea riekti. Hástalusat čájehit man dehálaš lea ahte ásahusat mat galget veahkehit addit mánáide bistevaš rievdama ja positiiva ovdáneami juhket ovddasvástádusa ja barget ovttas.

Raporta geassá ovdan čuovvovaš áššiid mat leat earenoamáš mávssolaččat mánáide mánáidsuodjalaninstitušuvnnain:

• váilevaš ovttasdoaibman, gelbbolašvuohta ja bargit dagahit hástaleaddjin addit dohkálaš ja heivehuvvon institušuvdnafálaldaga.
• Duođalaš bággen lassána - muhto váidagiid oassi unnu
• Mánáin geain leat máŋggabealat dárbbut leat earenoamáš gáibádusat bággema eastadeami dáfus

Máŋggabealatvuohta lassána

Stáhtahálddašeaddji deattuha ahte mánáid dárbbut ja hástalusaid máŋggabealatvuohta lassánit. Jahkeraporttat čilgejit dili mas mánát geat orrot institušuvnnas eanas dárbbašit ovttastahtton veahki olu ásahusain oktanaga ja ahte dát gáibida buoret ovttasbarggu iešguđetge ásahusaid rastá. Dearvvašvuođa čuovvoleami váttut deattuhuvvojit earenoamážit.

Dasa lassin gesset stáhtahálddašeaddjit ovdan guđe muddui gávdnojit mánáid duohta dárbbuide heivehuvvon doaibmabijut. Dás cuiggodit sii maiddái man dehálaš lea ahte mánáid hástalusat leat doarvái kártejuvvon ovdal go sirdet institušuvdnii. Máŋga stáhtahálddašeaddji čilgejit ahte institušuvnnat eai leat heivehuvvon dahje ahte dain eai dárbbašlaš eavttut áimmahuššat mánáid dárbbuid. Váikkuhus šaddá ahte institušuvnnat ožžot ovddasvástádusa čuovvolit máná almmá dárbbašlaš veahki haga eará ásahusain

Váidagiid lohku sakka unnon

Boahtán bággenbeavdegirjjiid lohku lea 2017 rájes leamaš oalle dásset. Dát guoská maiddái movt beavdegirjjit leat juhkkon bággema, váldečađaheami ja gáržžidemiid šlájaid mielde. Go mánát vásihit bággema dahje earálágan váldečađaheami, de lea sis riekti váidit, ja dát váidinriekti lea dehálaš riektesihkkarvuođadáhkádus. Váidagiid lohku lea leamaš oalle dásset 2017 rájes gitta 2020 rádjái, muhto 2021 rájes lea lohku unnon hirbmadit. Váidagiid lohku mat leat boahtán lea beliin unnon.

Moanat stáhtahálddašeaddjit gesset ovdan dilálašvuođaid main bággema livččii sáhttán garvit, jus eastadeapmi livččii leamaš vuogádatlaš.

Sorjavaš ovttastahtton ovttasbarggus

Ásahusain lea alddiineaset ovttasvástádus čuovvut gáibádusaid dohkálaš bálvalusaide ja njulget láhkarihkkumiid. Bearráigeahčču galgá almmustahttit láhkarihkkumiid ja njulget ja nannet institušuvnnaid buoridanbarggu. Nugo dát raporta čájeha, de ovdanboahtá hástalussan institušuvnnaide okto čađahit dárbbašlaš rievdadusaid, danne go institušuvnnaid vejolašvuohta áimmahuššat mánáid dárbbuid lea sorjavaš olu iešguđetlágan ásahusaid ovttasbarggus. Dearvvašvuođabearráigeahčču oaivvilda ahte lea dárbu buoret ovttasbargui ja čielga ovddasvástádusjuhkui ásahusaid gaskkas, vai mánát geat orrot ruovttus ožžot fálaldagaid mat veahkehit optimaliseret sin bajásšaddan- ja ovdánaneavttuid.