Rapport etter tilsyn 12.-13. mars 2024 Høyanger kommune 2024

Vi gjennomførte tilsyn med Høyanger kommune 12.-13. mars 2024. Temaet for tilsynet var Nav-kontorets ansvar for å tilby tenesta økonomisk rådgjeving til personar i ein vanskeleg økonomisk situasjon.

Tilsynet er gjennomført som del av eit landsomfattande tilsyn initiert av Statens helsetilsyn.

Høyanger kommune er ved førebels rapport 07.05.2024 varsla om pålegg om retting av lovbrot, og har fått høve til å kome med merknader til dette. Kommune har meldt tilbake 22.05.2024 at dei ikkje har merknader til den førebelse rapporten.

Statsforvaltarens konklusjon er at kommunens praksis er i strid med sosialtenestelova § 17 sett i samanheng med sosialtenestelova § 4, forvaltningslova §§ 17 og 23, og kommunelova § 25-1.

Vi har på bakgrunn av dette, gjort vedtak om pålegg om retting av lovbrot med heimel i kommunelova § 30-4. Pålegget og informasjon om klageretten står i kapittel 6. 

Med helsing

Øystein B. Jacobsen
fung. avdelingsdirektør

Turid Måseide
seniorrådgjevar

 

Dokumentet er elektronisk godkjent

1.  Tilsynets tema og omfang

I dette kapittelet skildrar vi kva som vart undersøkt i tilsynet.

Statsforvaltaren har undersøkt og vurdert om tenesta økonomisk rådgjeving til personar i ein vanskeleg økonomisk situasjon, er forsvarleg. 

Statsforvaltaren har undersøkt om:

• Nav-kontoret gjer tenesta økonomisk rådgjeving tilgjengeleg
• Nav-kontoret gjer skriftleg vedtak om tenesta og startar opp tenesta til riktig tid
• Nav-kontoret sørgjer for ei forsvarleg oppfølging av brukarar som mottek tenesta økonomisk rådgjeving

Tilsynet er gjennomført som ein systemrevisjon. Det inneber at vi har ført tilsyn med korleis kommunen gjennom styring og leiing oppfyller krava til forsvarleg økonomisk rådgjeving.

Brukaren sine meiningar om og erfaringar med tenestetilbodet i kommunen er viktig informasjon for tilsynsmyndigheitene. Statsforvaltaren har derfor hatt samtale med eit utval brukarar i dette tilsynet.

Tilsynet er del av eit landsomfattande tilsyn for 2024-25. Det at tilsynet er landsomfattande, betyr at alle statsforvaltarane gjennomfører tilsyn med same tema, og innanfor den fastsette perioden. Formålet med det landsomfattande tilsynet er å skape nasjonal merksemd om området, avdekke svikt og bidra til forbetring. Helsetilsynets rettleiar for tilsynet er publisert på Helsetilsynets nettsider. Tilsynsrapportane frå alle statsforvaltarane og Helsetilsynets oppsummeringsrapportar, vert også publiserte der.

2.  Aktuelt lovgrunnlag for tilsynet

Statsforvaltaren fører tilsyn med om kommunen oppfyller plikter som følgjer av sosialtenestelova, sjå sosialtenestelova § 9. Tilsynet omfattar også den delen av kommunens internkontroll som skal sikre at kommunen oppfyller dei pliktene som følgjer av sosialtenestelova kapittel 4, jamfør kommunelova § 25-1.

Tilsyn er ein kontroll av om verksemda er i samsvar med gjeldande lovkrav. Her gjer vi kort greie for dei lovkrava som er lagt til grunn ved dette tilsynet.

Økonomisk rådgjeving er ein del av tenesta opplysning, råd og rettleiing som er heimla i sosialtenestelova § 17. Ifølgje sosialtenestelova § 4 skal tenesta vere forsvarleg.

Krav til forsvarleg tilgang til tenesta

Kommunen må sikre at Nav-kontoret gjer tenesta økonomisk rådgjeving tilgjengeleg, sjå sosialtenestelova §§ 17, 4, forvaltningslova § 11 og kommunelova § 25-1.

Kravet inneber at kommunen ved Nav-kontoret

• identifiserer det moglege behovet personar har for økonomisk rådgjeving
• ikkje avviser personar med mogleg behov for økonomisk rådgjeving ved å vise til Økonomi- og gjeldsrådgjevingstelefonen i Nav eller andre aktørar
• gjev personar med mogleg behov for økonomisk rådgjeving tilpassa informasjon ut frå føresetnadene og behova til personen, slik at dei blir i stand til å søkje om tenesta
• skriv ned og dokumenterer munnlege søknader om økonomisk rådgjeving

Krav til forsvarleg avgjerd og oppstart av tenesta 

Kommunen må sikre at Nav-kontoret gjer skriftleg vedtak om tenesta og startar opp tenesta i riktig tid, sjå sosialtenestelova §§ 17, 4, 41, 42, 43, forvaltningslova §§ 17 og 23 og kommunelova § 25-1.

Kravet inneber at kommunen ved Nav-kontoret

• gjev brukaren høve til samtale om behovet sitt før det blir gjort vedtak
• gjer skriftlege vedtak om økonomisk rådgjeving
• set frist for oppstart av tenesta i vedtaket, ut frå behovet til brukaren og om saka hastar
• startar tenesta ut frå behovet til brukaren og om saka hastar

Krav til forsvarleg oppfølging

Kommunen må sikre at Nav-kontoret sørgjer for forsvarleg oppfølging av brukarar som mottek tenesta økonomisk rådgjeving, sosialtenestelova §§, 17, 4 og 42, kommunelova § 25-1, forvaltningslova §§ 17.

Kravet inneber at kommunen ved Nav-kontoret

• gjev brukaren tilbod om samtalar under oppfølginga
• kartlegg det økonomiske forholdet til brukaren, det vil seie inntekter, utgifter, eigedelar og gjeld, og om brukaren har prioritert bort nødvendige utgifter
• kartlegg særskilde utgifter til barn, når brukaren har forsørgjaransvar
• kartlegg om andre forhold i livssituasjonen til brukaren kan påverke val av tiltak i den økonomiske rådgjevinga
• kartlegg i samarbeid med brukaren
• utformar tiltaka i samarbeid med brukaren
• tilbyr økonomisk rådgjeving for ulike typar av økonomiske problem med ulik alvorsgrad
• dokumenterer opplysningar som kjem fram i oppfølginga, slik at opplysningane kan kontrollerast og etterprøvast, og for å sikre kontinuitet i tenesta

Krav til styring og leiing

Krava som gjeld leiing, organisering og styring understrekar kommunens ansvar for å tilby og yte forsvarlege tenester. God styring og leiing bidreg til at brukarane får oppfylt rettane sine. Det kan derfor vere stor risiko for svikt i tenesteytinga dersom kommunen ikkje har tilstrekkeleg styring med kvaliteten på tenestene. Svikt i tenesteytinga kan få store konsekvensar for dei som bruker tenestene.

Kommunen skal ha internkontroll etter reglane i kommunelova § 25-1. Internkontrollen skal vere systematisk og tilpassa storleiken, eigenarten, aktivitetane og risikoforholda i verksemda.

For meir utfyllande informasjon, sjå rettleiaren for tilsynet Nav-kontorenes ansvar for tjenesten økonomisk rådgivning til personer i en vanskelig økonomisk situasjon | Helsetilsynet

3.  Framstilling av faktagrunnlaget

Her gjer vi greie for korleis tenestene fungerer med tanke på det som er temaet ved dette tilsynet.

Høyanger kommune har om lag 3900 innbyggjarar (SSB 2023).

Nav er ei eining under kommunalsjef for samfunn. Nav-kontoret har i tillegg til minimumsløysinga for kommunale tenester i Nav, ansvaret for tvang etter helse- og omsorgstenestelova.

Nav-leiaren sit i leiargruppa til kommunalsjefen, som har møte kvar tysdag. Nav-leiaren rapporterer jamleg til kommunalsjefen om tilstanden i tenesta. Faste tema i rapporteringa er mellom anna budsjettoppfølging, sjukefråvær og måloppnåing for dei ulike områda i einingsplanen. Sosiale tenester inngår i einingsplanen og er såleis del av rapporteringsgrunnlaget. 

Det er ni tilsette i Nav-kontoret, med Nav-leiaren. Fire av dei tilsette jobbar primært med saker etter sosialtenestelova. Nav-leiaren og ein av dei tilsette har mynde til å godkjenne vedtak etter sosialtenestelova. Den som godkjenner vedtak, skal kvalitetssikre innhaldet i vedtaket. Nav-leiaren tek òg stikkprøver av notat i klientsaker, med tanke på kvalitetssikring.

Nav-kontoret har skriftlege rutinar for dei tenestene kommunen er ansvarleg for etter sosialtenestelova, med unntak av tenesta individuell plan. Nav-leiaren har ansvar for at rutinane vert oppdaterte. Dei skriftlege rutinane vert lagra i det kommunale systemet Compilo, med dato for evaluering. Leiinga får gjennom dette systemet jamleg påminning om gjennomgang av rutinar, og vurderer saman med dei tilsette om det er behov for å endre eksisterande rutinar. I løpet av første halvdel av 2024 skal kommunen innføre nytt kvalitetssystem, NetPower. Alle skriftlege rutinar vil bli oppdaterte og overførte dit.

Internkontrollarbeidet i tenesta er ein kontinuerleg prosess. Når det vert oppdaga praksis som ikkje er i samsvar med lova, vert det sett i verk tiltak for å rette på dette. På kontormøta er avvik eit fast punkt. Dei går gjennom meldte avvik, og drøftar kva som er eller kan vere avvik. Det er på denne måten jamleg fokus på kva som sviktar eller kan svikte i tenesta. Dei tilsette veit korleis dei skal melde avvik. Ved gjennomgang av avvik, ser dei på kva som førte til avviket, og kva dei må gjere for at det ikkje skal skje igjen. Det kan handle om å innføre rutinar, endre eksisterande rutinar eller gå gjennom rutinar som er uklare. Oversikt over avvik er tilgjengeleg i Compilo. Tenesta har ikkje andre skriftlege internkontroll-rutinar.

Nav Høyanger bruker saksbehandlingssystemet Socio i arbeidet med sosiale tenester.

I kommunens brosjyre om økonomisk rådgjeving står det at søknad om gjeldsrådgjeving må vere skriftleg og opplysningane i søknaden dokumenterte. Vidare at søknadsskjema er tilgjengeleg på kommunens heimesider og i jobbsenteret. Søknadsskjemaet for økonomisk rådgjeving er lite brukt. Det vanlege er munnleg søknad, som dei tilsette dokumenterer i Socio.

Det er ei klar forventning i kontoret at alle tilsette skal kunne fange opp behov for økonomisk rådgjeving. Behovet kan bli avdekt i møte med brukaren, i telefonsamtale eller ved behandling av søknader.

Dei fire tilsette som ikkje behandlar saker etter sosialtenestelova, skal i sin kontakt med brukaren  fange opp om det er behov for økonomisk rådgjeving. Dei prøver gjennom samtale å avdekkje kva brukaren treng hjelp til. Dei har særleg merksemd på situasjonar der ein brukar har for lite pengar eller ikkje får pengane til å strekke til, til dømes ved dagpengar, eller der brukaren har sjukepengar og nærmar seg slutten på sjukepengeperioden. Dei har ulike inngangar til samtalar om dette.

Dersom ein tilsett som ikkje jobbar med sosiale tenester, fangar opp behov for økonomisk rådgjeving, tek han/ho kontakt med ein av dei tilsette som har dette som sitt arbeidsområde, anten munnleg eller ved å sende Gosys-melding. Ofte ber dei ein av dei som jobbar med sosiale tenester vere med i neste møte med brukaren, men den som jobbar med sosiale tenester kan òg ha samtale med brukaren aleine. Der det er sendt Gosys-melding, vert meldinga liggande i systemet og dokumenterer kontakten.

Tilsette som jobbar med sosiale tenester, kan gjennom samtale med brukaren fange opp behov for økonomisk rådgjeving og følgje dette opp i sin kontakt med brukaren. Behovet kan òg gå fram av ein skriftleg søknad. Vi har ved gjennomgang av klientsaker sett at behov meldt i skriftleg søknad ikkje alltid vert følgt opp. Nav-kontorets system for kvalitetssikring har ikkje fanga opp at dette kan svikte.

Nav-kontoret avviser ikkje personar med mogleg behov for økonomisk rådgjeving ved å vise til Økonomi- og gjeldsrådgjevingstelefonen i Nav eller andre aktørar, men vi har sett døme på innkalling til samtale der det står at dersom det hastar, kan du ringe Økonomi- og gjeldsrådgjevingstelefonen.

Dei tilsette som jobbar med sosiale tenester har interne samhandlingsmøte kvar tysdag. I desse møta drøfter dei saker anonymt, og tek opp generelle fagtema.

Dei har nyleg gått gjennom rettleiaren til § 17. Dei legg til grunn at det ikkje er nokon klar regel om kor raskt dei skal gjere vedtak når dei arbeider med råd og rettleiing.

Nav-leiaren godkjenner § 17-vedtak, og er med i diskusjon av saker. Ho har eit excel-skjema med oversikt over dei sakene kontoret til ei kvar tid jobbar med.

Rådgjevarane har ofte ein del samtalar med brukaren før dei gjer vedtak om økonomisk rådgjeving.

Nav-kontoret har minst to samtalar med brukaren før det vert gjort vedtak om økonomisk rådgjeving. Det kan mangle skriftleg vedtak dersom tenesteytinga er avslutta før det vert gjort vedtak, og det kan bli ytt enklare økonomisk rådgjeving utan vedtak.

Kontoret vurderer avklaringa før oppstart av økonomisk rådgjeving som viktig. Brukarane kjem gjerne når det er krise. Da må Nav først ta tak i det som er heilt akutt, deretter startar prosessen med å kartleggje situasjonen nærare. Nav treng dokumentasjon og oversikt over situasjonen. Vi har ved gjennomgang av klientsaker sett at det i innkalling til samtale vert lista opp dokument brukarane må skrive ut og ta med til samtalen. Vi har i brukarsamtalane fått vite at enkelte brukarar opplever dette som eit hinder.

Kontoret har ei intern sjekkliste dei bruker som hugseliste ved kartlegging. Etter samtalane skriv dei tilsette notat i Socio. Sakene er så ulike at det varierer kva det er behov for opplysningar om.

Dei prøver å vareta barna i alle saker. Dei har med i sjekklista at dei alltid skal snakke med foreldra om barnas situasjon. Målet er at alle dei tilsette skal kunne spørje om dette, men det er ikkje systematikk i dette enda. Informasjonen om barn kan til dømes bli brukt ved prioritering av saker. Dei er opptekne av at alle skal kunne behalde hus og heim. Dei hjelper brukarane med å få på plass refinansiering eller startlån. Dei er spesielt opptekne av dette i saker som gjeld barnefamiliar.

Dei er opptekne av at brukaren må eige saka si sjølv og medverke. Dei må derfor som eit ledd i kartlegginga finne ut om brukaren har vilje og evne til å jobbe med saka si. Dei tilpassar språket etter brukaren og bruker telefontolk ved behov. Dei er opptekne av at brukarane skal forstå det dei formidlar. Dei ordnar med fullmakter.

Ved gjennomgang av klientsaker har vi sett at det ikkje er samsvar mellom det som står som søknadsdato i vedtaksbrevet og det som står om når Nav fekk kunnskap om behov og ønske om hjelp. Det ser ut som tenesta til vanleg er i gang før det vert gjort vedtak. Nokre gonger må folk vente på at tenesta skal starte opp, fordi behovet ikkje er akutt. Vedtaka om økonomisk rådgjeving inneheld ikkje frist for oppstart, men sluttdato.

Oppfølging skjer til vanleg i fysiske møte med brukaren, men dei har nokre gonger møte per telefon. Dei kan ha samtalar med brukarar alle dagar. Samtalane er i kontortida (kl 0800 – 1545). Dei er ofte to tilsette i samtalar med brukaren, særleg i samtalar med unge brukarar. Da er det til dømes den rådgjevaren som er ansvarleg for oppfølging og den som er ansvarleg for det som handlar om økonomi som er med.

Kontoret tilbyr økonomisk rådgjeving for ulike typar av økonomiske problem med ulik alvorsgrad. Det er primært to av dei tilsette som yter økonomisk rådgjeving. Den som skal ha oppfølginga, skriv § 17-vedtaket.

Rettleiing som er ytt etter § 17 vert av og til dokumentert i vedtak om stønad etter § 18. Ikkje all rettleiing vert dokumentert, og det er ikkje alltid notat etter samtalar. Vi ser at det i vedtak om økonomisk stønad er vist til samtalar, utan at innhaldet i samtalen er referert i vedtaket eller går fram i notat. Der det er journalnotat kan det vere datert lenge etter samtalen, og sms’ar vert ikkje journalførte.

I Høyanger kommune er det relativt mange brukarar som har frivillig forvaltning eller får hjelp til å følgje opp gjeldsordning. Nokre har berre tenesta frivillig forvaltning, andre får samtidig rettleiing med mål om at dei etter kvart skal klare å handtere økonomien sin sjølve.

4.  Vurdering av faktagrunnlaget opp mot aktuelt lovgrunnlag

I dette kapittelet vurderer vi fakta i kapittel 3 opp mot lovreglane i kapittel 2.

Tilgang til tenesta

Når det gjeld kravet om å gjere tenesta økonomisk rådgjeving tilgjengeleg for dei som kan ha behov for tenesta, har vi desse funna/merknadene:

Det er uheldig at det i kommunens brosjyre om økonomisk rådgjeving står at søknad om gjeldsrådgjeving må vere skriftleg og opplysningane i søknaden dokumenterte. Kommunen kan ikkje ha ein slik regel, og praktiserer heller ikkje dette, men formuleringa kan i seg sjølv fungere som eit hinder som gjer tenesta mindre tilgjengeleg for personar som kan ha behov for tenesta.

Vi har dessutan sett at behov som er meldt ved skriftleg søknad ikkje alltid vert følgt opp.
Nav-kontoret har ikkje system for kvalitetssikring som fangar opp denne typen svikt i tenesta. Vi kan derfor ikkje leggje til grunn at Nav alltid identifiserer mogleg behov for økonomisk rådgjeving. Nav-kontoret må endre praksis, slik at behov for økonomisk rådgjeving vert identifisert og følgt opp, også der mogleg behov går fram i ein skriftleg søknad.

Vi legg til grunn at Nav-kontoret ikkje avviser personar med mogleg behov for økonomisk rådgjeving ved å vise til Økonomi- og gjeldsrådgjevingstelefonen i Nav eller andre aktørar, men informasjonen i innkalling til samtale om at du kan ringe Økonomi- og gjeldsrådgjevingstelefonen er uheldig. Denne informasjonen kan føre til at brukaren ikkje får den hjelpa han/ho treng til rett tid. Informasjonen bør vere at brukaren kan kontakte Nav dersom han/ho treng hjelp før den timen som er sett opp.

Vidare legg vi til grunn at Nav-kontoret gjev personar med mogleg behov for økonomisk rådgjeving tilpassa informasjon ut frå personens føresetnader og behov, slik at han/ho vert i stand til å søke om tenesta. På den andre sida ser vi at det i innkalling til samtale vert lista opp dokument brukarane må skrive ut og ta med til samtalen. Vi har i brukarsamtalane fått vite at enkelte brukarar opplever dette som eit hinder. Vi legg til grunn at dette er eit unødvendig hinder, som gjer tenesta mindre tilgjengeleg for brukarane. Nav-kontoret må endre praksis, slik at innkalling til samtalar ikkje inneheld unødvendige krav.

Nav-kontoret nedteiknar og dokumenterer munnlege søknader om økonomisk rådgjeving. Samtalar  er dokumenterte slik at vi kan sjå at Nav-kontoret har fått ein munnleg søknad, men ønsket om hjelp vert ikkje registrert som ein søknad og Nav-kontoret startar ikkje formell saksbehandling frå det tidspunktet dei har motteke den munnlege søknaden. Dette kan føre til at brukarar som ønskjer økonomisk rådgjeving ikkje får tenesta til rett tid.

Avgjerd og oppstart av tenesta 

Når det gjeld kravet om å gjere skriftlege vedtak om tenesta og starte opp tenesta til rett tid, har vi desse funna merknadene:

Vi legg til grunn at Nav-kontoret stort sett startar tenesta økonomisk rådgjeving med ein gong, eller så raskt at brukaren får tenesta raskt nok uansett behov og hastegrad. Vi har på den andre sida sett døme på saker der det har gått lang tid før oppstart, utan at det er dokumentert vurderingar som kan forklare dette.

Praksisen med å vente med å gjere vedtak, eller ikkje gjere vedtak i det heile, inneber at Nav-kontoret ikkje har oppstartsvedtak med ein frist for oppstart av tenesta som er fastsett ut frå brukarens behov og i kva grad saka hastar. Manglande oppstartsvedtak med oppstartsfrist og grunngjeving for den oppstartsfristen som er sett, fører til at vi ikkje kan sjå Navs vurderingar av hastegrad. Brukaren har i desse sakene verken fått skriftleg grunngjeving for oppstartstidspunktet, slik at han/ho kan sjå om Nav-kontoret har vurdert hastegrad rett, eller informasjon om at det går an å klage, dersom brukaren meiner det er nødvendig å kome i gang med den økonomiske rådgjevinga tidlegare.

Nav-kontoret må endre praksis, slik at alle som ønskjer tenesta økonomisk rådgjeving får skriftleg vedtak med informasjon om klagerett. Alle som får tilbod om tenesta, må samtidig få Navs grunngjeving for val av dato for oppstart, med tanke på alvoret i saka og om det hastar å kome i gang med tenesta.

Oppfølging av brukarar som mottek tenesta økonomisk rådgjeving

Når det gjeld kravet om at Nav-kontoret skal sørge for forsvarleg oppfølging av brukarar som mottek tenesta økonomisk rådgjeving, har vi desse funna/merknadene:

Vi legg til grunn at Nav-kontoret gjev brukaren tilbod om samtalar, kartlegg brukarens økonomiske forhold, kartlegg særlege utgifter til barn når brukaren har forsørgaransvar, og kartlegg om andre forhold i brukarens livssituasjon kan påverke val av tiltak i den økonomiske rådgjevinga. Vidare at kartlegginga skjer i samarbeid med brukaren, og at Nav-kontoret utformar tiltaka i samarbeid med brukaren. 

Vidare legg vi til grunn at Nav-kontoret tilbyr økonomisk rådgjeving for ulike typar økonomiske problem med ulik alvorsgrad. Vi har sett at det vert ytt teneste på ulike nivå. Vi har i intervju fått vite at det i enkelte saker vert ytt enklare økonomisk rådgjeving utan at det vert gjort vedtak eller er dokumentert på annan måte. Når rettleiinga ikkje er dokumentert, er det vanskeleg å vurdere i ettertid om det som er ytt er rettleiing etter forvaltningslova § 11, rettleiing som ledd i kartlegging i samband med vedtak om økonomisk stønad, eller tenesta økonomisk rådgjeving.

Nav-kontoret må endre praksis, slik at rettleiingsarbeidet vert forsvarleg dokumentert. Dokumentasjonen må skje fortløpande, etter kvart som tenesta vert ytt.

5.  Statsforvaltarens konklusjon

Her presenter vi konklusjonen av undersøkinga vår, basert på vurderingane i kapittel 4.

1. Forsvarleg tilgang til tenesta:
   Høyanger kommune sikrar ikkje godt nok at tenesta økonomisk rådgjeving er tilgjengeleg for brukarane. Det kan føre til at brukarane ikkje får økonomisk rådgjeving dei treng og har rett til.
   1. Mogleg behov for økonomisk rådgjeving vert ikkje alltid identifisert og følgt opp. Nav-kontorets system for kvalitetssikring har ikkje fanga opp at dette kan svikte, til dømes når behovet er meldt ved skriftleg søknad.
   2. Personar med mogleg behov for økonomisk rådgjeving får ikkje alltid tilpassa informasjon ut frå personens føresetnader og behov, slik at han/ho vert i stand til å søke om tenesta og ta i mot tenesta. Nav-kontorets system for kvalitetssikring har ikkje fanga opp at dette kan svikte, til dømes i skriftleg informasjon som vert gjeve i brosjyre eller brev.
   3. Munnlege søknader om økonomisk rådgjeving vert ikkje alltid nedteikna og følgt opp straks. Nav-kontorets system for kvalitetssikring har ikkje fanga opp at dette kan svikte.

Kommunens praksis er på dette punktet ikkje i samsvar med krava i sosialtenestelova § 17, jamfør § 4, forvaltningslova §§ 17 og 23, og kommunelova § 25-1.

2. Forsvarleg avgjerd og oppstart av tenesta:
   Høyanger kommune sikrar ikkje godt nok avgjerd og oppstart av tenesta. Dette kan føre til at brukarane ikkje kjem i gang med økonomisk rådgjeving raskt nok.
   1. Det vert ikkje alltid gjort skriftleg vedtak i saker der brukaren ønskjer økonomisk rådgjeving. Nav-kontorets system for kvalitetssikring har ikkje fanga opp at dette kan svikte, til dømes ved enklare økonomisk rådgjeving eller der rådgjevinga er avslutta før det er gjort vedtak.
   2. Skriftlege vedtak om økonomisk rådgjeving inneheld ikkje grunngjeving for val av dato for oppstart. Årsaka er truleg at det ikkje har vore merksemd på dette kravet.
   3. Oppstart skjer ikkje alltid ut frå brukarens behov og i kva grad saka hastar. Nav-kontorets system for kvalitetssikring har ikkje fanga opp at dette kan svikte

Kommunens praksis er på dette punktet ikkje i samsvar med krava i sosialtenestelova § 17, jamfør § 4, forvaltningslova §§ 17 og 23, og kommunelova § 25-1.

3. Forsvarleg oppfølging av brukarar som mottek tenesta økonomisk rådgjeving:
   Høyanger kommune sikrar ikkje godt nok oppfølging av brukarar som mottek tenesta økonomisk rådgjeving. Dette kan føre til at brukarane ikkje får økonomisk rådgjeving som er i samsvar med behovet deira, og vert justert dersom behovet endrar seg.
   1. Rettleiingsarbeidet er ikkje alltid forsvarleg dokumentert. Nav-kontorets system for kvalitetssikring har ikkje fanga opp at dette kan svikte, til dømes ved enklare økonomisk rådgjeving.

Kommunens praksis er heller ikkje på dette punktet i samsvar med krava i sosialtenestelova § 17, jamfør § 4, forvaltningslova §§ 17 og 23, og kommunelova § 25-1.

6. Pålegg om retting av lovbrot

Statsforvaltaren har med heimel i kommunelova § 30-4, vedteke pålegg om retting av lovbrot som er avdekt ved tilsynet. 

Pålegget om retting inneber at:

1. Kommunen skal iverksetje tiltak for å sørge for at tenesta er i tråd med gjeldande lovkrav på følgjande område:

a) Tilgang til tenesta

1. Høyanger kommune må sikre at mogleg behov for økonomisk rådgjeving vert identifisert og følgt opp.
2. Høyanger kommune må sikre at personar med mogleg behov for økonomisk rådgjeving får tilpassa informasjon ut frå personens føresetnader og behov, slik at han/ho vert i stand til å søke om tenesta og ta i mot tenesta.
3. Høyanger kommune må sikre at munnlege søknader om økonomisk rådgjeving vert nedteikna og følgt opp straks søknaden er motteken.

b) Avgjerd og oppstart av tenesta

1. Høyanger kommune må sikre at det alltid vert gjort skriftleg vedtak i saker der brukaren ønskjer tenesta økonomisk rådgjeving.
2. Høyanger kommune må sikre at vedtak om tildeling av tenesta økonomisk rådgjeving inneheld grunngjeving for val av dato for oppstart.
3. Høyanger kommune må sikre at oppstart av tenesta økonomisk rådgjeving skjer ut frå brukarens behov og i kva grad saka hastar.

c) Oppfølging av brukarar som mottek tenesta økonomisk rådgjeving

1. Høyanger kommune må sikre at rettleiingsarbeidet vert forsvarleg dokumentert i alle saker der tenesta økonomisk rådgjeving vert ytt.

2. Kommunen skal leggje ein plan for forbetringsarbeidet med eigne fristar, og sende kopi av denne til Statsforvaltaren. Planen skal innehalde informasjon om korleis kommunen vil følgje med på om dei iverksette tiltaka fører til endring, ved å samanlikne dei forventa og dei faktiske resultata.

3. Lovbrota skal vere retta innan 1. november 2024.

4. Innan denne fristen skal kommunen sende Statsforvaltaren dette:

1. Informasjon om kva tiltak som er gjennomførte.
2. Informasjon om kommunens vurdering av effekten av tiltaka, på bakgrunn av evaluering.
3. Informasjon om korleis kommunen skal følgje med på at tenesta framover er i tråd med dei aktuelle lovkrava.
4. Resultatet av ein eventuell eigenkontroll.

5. Kommunen skal sende kopi av planen for forbetringsarbeidet til Statsforvaltaren innan 1. juli 2024 og gje Statsforvaltaren informasjon om status for gjennomføringa av forbetringsarbeidet innan 1. september 2024.

Statsforvaltaren skal etter dette vurdere og evaluere kommunens oppfølging av pålegget på bakgrunn av den dokumentasjonen kommunen sender, og ta stilling til om vi kan avslutte tilsynet.

Klagerett

Kommunen kan klage over pålegget, jf. forvaltningslova § 28. Klagefristen er tre – 3 – veker frå kommunen mottok endeleg rapport med pålegg. Ei eventuell klage skal sendast til Statsforvaltaren i Vestland. Statens helsetilsyn er klageinstans, jf. forvaltningslova § 28 første ledd. 

Vedlegg: Gjennomføring av tilsynet

I dette vedlegget omtaler vi korleis tilsynet vart gjennomført, og kven som deltok.

Varsel om tilsynet vart sendt 9. februar 2024.

Før tilsynet, hadde vi telefonsamtale med sju personar i målgruppa for tilsynet, om deira erfaring med Nav Høyangers arbeid.

Vi fekk ein del dokument tilsendt på førehand, og hadde gjennomgått desse før tilsynet. Andre dokument vart lagt fram for oss dei to tilsynsdagane. Vi gjekk gjennom dokumentasjon knytt til søknader, vedtak og oppfølging i 18 klientsaker.  

Tabellen under viser kven som vart intervjua, og kven som deltok på sluttmøtet ved tilsynsbesøket:

Ikkje publisert her.

Desse deltok frå Statsforvaltaren:

• seniorrådgjevar Elisabeth Lund-Iversen, revisor
• seniorrådgjevar Linda Kråkenes, revisor
• seniorrådgjevar Turid Måseide, revisjonsleiar
• seniorrådgjevar Malin Roseanne Espejo, observatør

Alle tilsynsrapportar frå dette landsomfattande tilsynet

2024-2025 Nav – økonomisk rådgivning til personer i en vanskelig livssituasjon

Søk etter tilsynsrapporter

Søk