1. Bakgrunn

Riksrevisjonen undersøkte for perioden 2016–2020 i kva grad helse- og omsorgstenester til barn og unge med funksjonsnedsetjingar og familiane deira får likeverdige og koordinerte helse- og omsorgstenester.^[1] Etter dette peika dei på at det manglar kunnskap om klagesaksbehandlinga til kommunane som førsteinstans, når det gjeld vedtak om helse- og omsorgstenester til barn med funksjonsnedsetjingar. Riksrevisjonen tilrådde derfor Helse- og omsorgsdepartementet (HOD) å hente inn meir kunnskap om korleis kommunane behandlar rettsklagar, for å sjå nærare på følgjande problemstillingar:

• årsaker til manglar i kommunane sine vurderingar av søknader og klager 
• korleis kommunane rettleier foreldra om klagerettar 
• kor mange klagar kommunane behandlar 
• kor lang tid kommunane bruker på å behandle klagane, og årsaker til lange saksbehandlingstider 

I tildelingsbrevet frå HOD til statsforvaltarane for 2022–2023 fekk alle statsforvaltarar rundt i landet i oppdrag å hente inn kunnskap om korleis kommunar som førsteinstans behandlar klagar på vedtak. Kunnskapsinnhentinga skulle ha fokus på pasientar og rettstryggleik for brukarar i kommunane.

Vi hadde i august 2022 ein innleiande dialog med HOD, der vi vart samde om å kople dette oppdraget opp mot arbeidet Helsetilsynet og statsforvaltarane elles gjer med å hindre grunnlause forskjellar i klagebehandlinga. Statsforvaltarane har si erfaring med, og kunnskap om kommunane, og funna frå kartlegginga kunne fortelje oss meir om korleis kommunane eksempelvis rettleier parten i saka om klagemoglegheiter.

Føremålet med kunnskapsinnhentinga er å avdekkje område med behov for betring i klagesaksbehandlinga til kommunane, med mål om å styrkje rettstryggleiken til pasientar og brukarar. I tråd med avklaringa ovanfor, fekk Statens helsetilsyn i oppdrag å styre kunnskapsinnhentinga til statsforvaltarane. Vi vart samde om at det var mest føremålstenleg at Helsetilsynet skulle samle inn og systematisere svara frå kunnskapsinnhentinga, og vi presenterer med dette funna i denne rapporten til HOD.

[1] Dokument 3:15 (2020–2021) Riksrevisjonens undersøkelse av helse- og omsorgstjenester til barn med funksjonsnedsettelser, 29. september 2021